Kredi kartları pazarı her yıl ortalama yüzde 20 büyüyor. BBVA’nın global ödeme sistemlerinden sorumlu başkanı MEHMET SEZGİN, kart başına kârlılık düşse de büyümenin süreceğine inanıyor. Sezgin’e göre bugün 330 milyar TL olan kart üzerinden toplam harcama tutarı, 5 yılda iki katına çıkacak. Ödeme sistemlerinde büyüme, mobil bankacılığın gelişmesiyle ön ödemeli kartlardan gelecek. Yenilikçi kartların pazara girebileceğini söyleyen Sezgin, “Tüketiciye yeni hizmet sunan kartlar pazarda her zaman yer bulur” diyor.
Türkiye’de 55 milyon kredi kartı ve 85 milyon banka kartı var. Kredi kartı üzerinden yapılan toplam harcama tutarı ise 300 milyar TL’ye ulaştı. Bugün kredi kartlarının kişisel harcamalar içinde payı yüzde 34 seviyesinde. Türkiye bankacılık sistemi, ulaştığı hacimle bu alanda yarattığı ürün uygulamalarla dünyada örnek alınıyor. Garanti Ödeme Sistemleri’nin ardından BBVA’da global ödeme sistemlerinin sorumluluğunu alan Mehmet Sezgin, Türkiye’nin ödeme sistemlerinde her yıl yüzde 20’lik büyümesini sürdüreceğine inanıyor. Sezgin’e göre önümüzdeki 5 yıl içinde kredi kartı cirosu iki kat artarak 600 milyon TL’ye ulaşacak. Ona göre bu büyüme, mobil tarafa kayışla ön Ödemeli kartlardan ve ticari kartlardan gelecek, Sezgin, “5 yıl içinde tüm Türk bankaları telefonlar üzerinden sanal cüzdanlar ve sanal kart sistemleri kuracak. Bu sanal kartlar için de ana kart hesabına bağlı daha az limitli ön ödemeli kartlar ortaya çıkacak” diyerek pazarın yönünü anlatıyor.
BBVA Global Ödeme Sistemlerinden Sorumlu Başkanı ve Garanti Ödeme Sistemleri Eşbaşkanı Mehmet Sezgin ile kredi kartlarının dahil olduğu ödeme sistemlerindeki son gelişmeleri ve trendleri konuştuk:
Türkiye’de kredi kartları pazarı nasıl şekilleniyor?
Türkiye’de şu an 55 milyon kredi kartı ve 75 milyon banka kartı sahibi var. Aktif kredi kartı kullanıcısı sayısı 25 milyonu buluyor. Karda harcanan toplam tutar, 300 milyar TL’ye geliyor.
Bankalararası Kart Merkezi (BKM) istatistiklerine göre kredi kartlarına yatırım yapan, çatı markalara sahip ilk 4 bankanın kredi kartı pazarında payı yüzde 68-70 arasında. Büyük 6-7 banka, bu işe sürekli yatırım yapıyor,
Türkiye’de 5 yıl önce kredi kartların kişisel harcamalar içinde payı yüzde 22’ydi Bugün bu oran, yüzde 34’e çıktı. Bu kredi kartlarının en kadar büyüdüğünün önemli bir göstergesi… Bugünkü bu oran, Latin Amerika ülkelerinde yüzde 8-12 arasında oynuyor. Meksika’da yüzde 13’lerde. Avrupa’da da İngiltere hariç hiçbir ülkede bu oran yüzde 25’ten fazla değil. İtalya ve İspanya’da yüzde 16-17’lerde gerçekleşiyor.
Bu oranın daha iyi olduğu iki ülke olan İngiltere ve Amerika’da, kişisel harcamaların yüzde 35’e yakını kredi kartlarından yapılıyor.
Bu durumda Türkiye, dünyada ödeme sistemlerinde iyi bir yere sahip…
Tabii Türkiye, ödeme sistemleri konusunda yarattığı çatı markaları, kurulan Bankalar arası Kart Merkezi (BKM) ve Kredi Kartı Merkezi (KKM), bankalar arasındaki rekabeti, yenilikçiliği ve teknolojisi ile dünyada örnek gösteriliyor.
Türkiye’de kredi kartı pazarı dünyadan oldukça farklı gelişiyor. Türkiye’de bankalar, hem bireylere kredi kartı çıkarıyor hem işyerleriyle anlaşma yapıyor. Tüm bankalar, kredi kartı sayıları kadar işyerlerinde POS Ödeme noktasına sahip. Örneğin Garanti Bankası’nın kredi kartı pazarında yüzde 18-20 payı var ve aynı şekilde satış noktalarında da yüzde 18-20 paya sahip. Biz Türkiye’de bu gelişimi doğal kabul ediyoruz. Ama dünyada başka hiçbir ülkede bankalar, iki tarafta birden etkin değil, bu sistemle çalışmıyorlar.
Türkiye’deki kredi kartı pazarının bir diğer farkı da dünyada hiçbir ülkede kredi kartı alanında marka yaratılmamış. Türkiye kredi kartında markalaşmaya giden, bir kredi kartı markası altında diğer bankaları toplayarak çatı marka yaratan tek ülke. Bu markalaşma, işyerleriyle anlaşma yapmayı da kolaylaştırıyor. Aynca Türk bankalarının teknoloji yatırımları da yüksek oluyor. Türkiye akıllı kartlara dünyadan daha hızlı geçti. Şimdi temassız kartlar ve akıllı cüzdanlar için çalışıyoruz.
Ödeme sistemlerinde dünyada hiçbir yerde Türkiye’deki gibi bir regülasyon bulunmuyor. Bu tüketiciye güven getirdiği için iyi ama bir taraftan da kârlılıklar azalıyor ve yaratıcılığı zorluyor. Burada da tüm bankaların son 2-3 yıldır sorduğu “Karlılığı nasıl sürdüreceğiz? sorusu gündeme geliyor.
Ne kadarlık kâr kaybından bahsediyoruz?
Evet, son 7 yıldır her yıl kart başına kârda düşüş yaşanıyor. 2000lerde kredi kartlarının bankaların kâr hesaplarına verdiği destek yüzde 60’lara gelmişti. Şimdiyse o rakamlar bir hayal… Bugün kredi kartlarının, bankaların kârlarına katkı yüzde 5-25 arasında gerçekleşiyor. Türk bankaları kartlarda maliyetleri artırmadan ciroyu yükseltmeye çalışıyor, teknolojik ne gibi yenilikler yapabiliriz onun uğraşısını veriyoruz. Bu İşte belli bir ölçeğe ulaşmak giderek önem kazanıyor. Sürekli işyerleriyle kampanyalar yaparak kartların cirolarını artırıyoruz.
Büyümenin yönü
- Türkiye’de 5 yıl önce kredi kartlarının kişisel harcamalar içinde payı yüzde 22’ydi. Bugün bu oran, yüzde 34’e çıktı.
- Türkiye, akıllı kartlara Batı’dan daha hızlı geçti, hızlı büyüme sağladı.
- Kredi kartında marka yaratma ve sürdürmenin bankaya minimum 30-40 milyon dolar maliyeti var. Ama yine de pazarda yer var.
- Bu nedenle “çatı” kredi kartlarına yatırımlar devam ediyor. Öncülük 4 bankada.
- Türkiye’de kartlı ödeme sistemlerinde ortalama yüzde 20 büyüme var. Banka karti sayısında artık nüfus limitlerine geldik, yüzde 8-10 oranını görüyoruz.
- Şimdi gündemde temassız kartlar ve akıllı cüzdanlar var.
- Ödeme sistemlerinde gelecek “ön ödemeli” kartlarda olacak.
- Akıllı telefonlar üzerinden sanal cüzdan ve kart sistemlerini 5 yıl içinde kuracağız.
- Çok değil, 3 yıla kalmadan kişiler arası transferler yaygınlaşacak.
- Senet ve çek gibi alanlarda çözüm sunacak ticari kredi kartları da büyüyecek.
- Gelecek 5 yılda kartla yapılan ciro iki katına, 600 milyon TL’ye çıkacak, 2023’te nakit kullanmayan ülke yaratma hedefimiz var.
Bugün bir banka kendi kredi kartıyla pazara girebilir mi?
Burada iki önemli konu var: İlki marka yatırımı yapmak, diğeri de işyerleriyle POS ödeme ağını kurmak. Bonus Card’a katılan bir bankanın, kredi kartı için yeniden yüksek bir yatırım yapmasına gerek kalmıyor. Kredi kartında marka yaratma ve sürdürmenin bankaya minimum 30-40 milyon dolar maliyeti var. İşte bu yüzden de bankalar zaten marka haline gelmiş çatı kredi kartlarıyla çalışmayı seçiyor.
Diğer konu da kredi kartının Türkiye çapında çok sayıda işyerinde geçmesi gerekiyor, Yine Bonus Card örneğinden gidersek Bonus çatısı altına giren banka 800 bin satış noktasında taksit ve ödül kazanma hakkını alıyor.
Ama yine de bu yatırıma soyunanlar var. En son Halk Bankası Paraf Kart’ı yarattı. Sizce yeni kart için pazarda yer var mı?
Yer tabii ki var. Tüketiciye yeni hizmet sunan kartlar her zaman pazarda yer bulur.
Halk Bankası köklü, yaygın ve KOBİ’lerle iyi çalışan bir banka olduğu için bu yatırımı yapabiliyor, Kartlı ödeme sistemlerinde marka yaratmadan çok işyeri ödeme ağını kurmak önemli. Yoksa 100 milyon TL harcar yeni bir kredi kartı markası oluşturursunuz, o sorun değil… Ama 600- 700 bin işyerine giderek kendi POS ağını kurmak zor. Türkiye bankacılık alanına yeni giren bir bankanın bu ağı baştan kurması zor olur. Ben Halk Bankası’nın başarılı olmasını da İsterim, her başarılı adım biz rakipleri kamçılar.
Bir çatı kredi kartı markası altında çalışmanın dezavantajları olmuyor mu?
Burada çatı markaya sahip bankanın, markasına sürekli yatırım yapmaya devam etmesi önem taşıyor. Halk Bankası kendi markasını yaratmadan önce Advantage Card İle çalışıyordu. Bundan 10 yıl önce Advantage markası neredeydi, bugün nerede? Çatı markanın marka değerini, teknolojisini ve yaygınlığını her zaman devam ettirmesi gerekiyor.
Türkiye’de kartlı ödeme sistemlerinin geleceğini nasıl öngörüyorsunuz?
Türkiye’de kartlı ödeme sistemlerinde ortalama yüzde 20 büyüme görüyoruz. Banka kartı sayısında artık nüfus limitlerine geldiğimiz için daha az büyüyoruz, burada yüzde 8-10 oranında bir büyüme var. Kredi kartı tarafında da yüzde 1012 büyüyoruz, Cirolarda da nominal olarak yüzde 18-20 büyüme yakalıyoruz. Ama ortalama enflasyondan arındırırsak gerçekte büyüme yüzde 12 civarındadır. Bu büyüme oranlarının aynı paralelde devam edeceğini öngörüyorum.
Önümüzdeki 5 yıl içinde kartlarla yapılan cironun da iki katına yani 600 milyon TL’ye kadar çıkacağını talimin ediyorum, Uzun vadeli planımızsa 2023te, Cumhuriyetin 100’üncü yılında nakit kullanılmayan bir ülke yaratmak. Bu da kartlı Ödeme cirosunun trilyon TL ye kadar çıkması demek.
Ödeme sistemlerinde büyüme özellikle hangi alanlardan gelecek?
Ödeme sistemlerinde gelecek ön ödemeli kartlarda olacak, 5 yıl içinde tüm Türk bankaları, akıllı telefonlar üzerinden sanal cüzdanlar ve sanal kart sistemleri kuracak, Bu sanal kartlar için de ana kart hesabına bağlı, daha az limitli ön ödemeli kartlar yaratılacak.
Yeni teknolojilerle hayatımıza girecek mobil cüzdanlarla ön ödemeli kartlarla bankacılık işlemleri çok kolay olacak.
Bir diğer büyüyecek alan da ticari kredi kartları olacak. Ön ödemeli kartlar, nasıl bireylerde nakdi ortadan kaldırıyorsa ticari kredi kartları da senet, çek gibi alanlarda çözüm sunuyor, Ticari kartlarda trilyon TL’lik ciro potansiyeli olduğundan yavaş da olsa büyüme gelecektir.
“ANA MARKA ALTINDA KONSOLİDASYON OLUR”
Kredi kartı tarafında büyüme, çatı kart markalarıyla mı devam eder?
Tabii artık bu markalar yerleşmiş, büyüme yine çatı kartlardan gelir, Ama bu durum rekabeti engellemiyor. Hem pazarda yeni alt markalar çıkıyor hem de Halk Bankası’nın çıkardığı Paraf örneğinde olduğu gibi pazara yeni markalar girebiliyor.
Dünyada da kredi kartları bizdeki gibi çatı markalarla mı büyüyor?
Hayır, dünyada kredi kartları sadece Türkiye’de marka haline gelmiş durumda. Başka ülkelerde her banka, kendi kredi kartına yatırım yapıyor. Dünyada Türkiye’de olduğu gibi işyeri tarafıyla etkin çalışılmadığı için kredi kartlarında da markalaşmaya gitmemişler.
Kredi kartlarının alt markaları giderek çoğalıyor. Bu alt markaların sayısı artar mı?
Karlılık sürekli düştüğü için bankalar, maliyetleri aşağı çekmeye çalışıyor. Dolayısıyla bir banka 5 ayrı alt markaya yatırım yapamaz diye düşünüyorum. Bu alt markalarda ana marka altında konsolidasyon olacaktır. Bankalar ana tek markayla gidecekler diye düşünüyorum.
KÂR KİMDE KALACAK?
YENİ TEKNOLOJİ Dünyada ödeme sistemlerinde en önemli dönüşümlerin yaşanacağı yıllara giriyoruz. Gelecek sancılı olacak. Dünyada bankalar, satış noktasında ödemeyi evrimleştirmek istiyor. Türkiye’deki gibi işyerleriyle POS ağı kurmadığından, bu taraf sahipsiz kalmış durumda. Şimdi burada yeni teknolojiye geçme sancıları yaşanıyor. ABD pazarında bankalar, son 15-20 yıldır teknolojiye hiç yatırım yapmadı. Şimdi Visa ve Mastercard, 2015 sonuna kadar tüm ülkeyi akıllı kartlara geçirme kararı aldı. İşyerlerindeki POS ödeme noktalarında ileri teknolojiye geçmek gerekiyor.
HANGİ ÜLKELER BÜYÜYECEK? Dünyada en kötü durumda olan Avrupa… Sadece Euro krizinden dolayı değil, toplumun ortalama yaşı yüksek olduğundan ileri teknolojiye geçmeleri çok zor oluyor. Nilsen’ın raporuna göre 2011’de 150 trilyon dolar olan Visa, Mastercard, American Express ve Discover kredi, nakit ve ön ödemeli kartlarıyla yapılan toplam tutar, 2016’da 239 trilyon dolara çıkacak. Önümüzdeki 5 yılda en hızlı büyüme görülecek ülkeler, yüzde 107 büyüme beklentisiyle Asya-Pasifik ülkeleri, ardından yüzde 99 ile Afrika ve Ortadoğu ülkeleri, yüzde 97 büyümeyle Latin Amerika ülkeleri olacak. Latin Amerika’da kredi kartı, banka kartı ve POS ödeme noktasında her yıl yüzde 20-25 büyüme gerçekleşiyor. Aynı şekilde Çin’de de büyüme potansiyeli yüksek.
AKILLI CÜZDANLAR Dünya net bir şekilde mobil tarafa doğru gidiyor. Burada en Önemli yenilik, akıllı cüzdanlar… Nihayet katlanabilir ekran teknolojisinin de gelmesiyle ödemeler daha fazla mobil araçlar üzerinden yapılacak. Örneğin Afrika’da Kenya’da direkt mobil kredi kartı kullanımına başladığından cep telefonu kart birleşmesi çok daha hızlı yaşanacak. Gelecekte kredi kartlarının yerini, büyük oranda cep telefonları alacak. 3-4 yıl içinde farklı bir yöne doğru gideceğiz. Aslında bugün de telefonlardan ödeme yapmak için uygun teknoloji mevcut. Ancak teknoloji şirketleriyle bankalar, kârın kimde kalacağı noktasında karara varamıyor, Hepimiz mobil tarafta kullanılmak üzere ana kart hesabımıza bağlı ve limiti daha düşük ön ödemeli kartları kullanacağız, kullanmaya çalışıyoruz.
